به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

«ملاقات مرد دوزخی»؛ روایت زندگی یکی از قاتلان پشیمان عاشورا

تاریخ انتشار: ۸ آبان ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۳۰۶۳۲۹

امیر امیری کارگردان نمایش «ملاقات مرد دوزخی» در گفتگو با خبرنگارحوزه تئاتر گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛در خصوص این نمایش اظهار داشت: نمایش، روایت آدم‌هایی است که علی رغم اعتقاد ظاهری به اسلام و اخلاق، به جنگ با حقیقت دین یعنی اهل بیت علیه اسلام می‌روند و البته واقعه کربلا را از زاویه دید اشقیا روایت می‌کند که در نوع خود یک اتفاق جدید است و این زاویه‌ی دید می‌تواند کمک کند تا به علل ارتکاب کوفیان به بزرگترین جنایت تاریخ بپردازیم البته تلاش شده این نوع روایت به دور از شعارزدگی باشد و در بطن قصه و روابط، علت و معلولی رخداد‌ها بیان شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی ایده نگارش نمایشنامه را برگرفته از قصه‌ منظوم یکی از شعرای اردبیلی خواند و بیان کرد: شعری را از یک شاعر اردبیلی شنیده بودم، اما برای تبدیل شدن آن به یک متن نمایشی باید اتفاق‌هایی در من می‌افتاد که شاید شش سال طول کشید تا این که سال پیش تصمیم گرفتم نمایشنامه‌ای بنویسم که در آن عاشورا از زاویه دید اشقیاء روایت می‌شود که در نهایت به قصه‌ حاضر رسیدم، همچنین سعی کردم خودم را بعنوان یک شیعه عاشق اهل بیت در موقعیت یک سرباز لشگر عمر بن سعد قرار بدهم و این موضوع یک نوع تازیانه زدن به روان و احساس خودم بود از این رو سعی کردم حتی الامکان راوی قصه را شبیه خودم ترسیم کنم و فکر می‌کنم اتفاق خوبی در متن افتاده است.

امیری تصریح کرد: وقتی که قصه و نمایشنامه‌ای نوشته می‌شود همه چیز در درون من نویسنده «رئال»و بسیار واقع گرایانه است، اما با توجه به فاصله گذاری ها، اشاراتی که با نسل امروز جامعه‌ی اسلامی در متن هست باید کمی در اجرا هم از شیوه‌ رئالیستی فاصله می‌گرفتم، لذا برخی از عناصر مانند طراحی صحنه و میزانسن کمی مینی مال شده و از طرف دیگر با اضافه کردن عناصری از جمله «هم گویی» بازیگران زن و گریم و بازی‌های گاه اغراق آمیز و گاه هجو آمیز دارد هرچند نمایش «ملاقات مرد دوزخی» نه اکسپرسیونیستی است نه مینی مال و نه چیز دیگری بلکه بیشتر تلاشی است برای بهره گرفتن از آنچه در توانم بود.

وی ادامه داد: شخصیت‌های نمایش به درستی ایفای نقش می‌کنند که نمونه‌ بارز آن بازیگر نقش یعقوب است که سعی کرده شخصیتی بی نظیر خلق کند شخصیتی متحیر بین عقل و جنون که هم شوق زندگی دارد و هم به مرگ محکوم است.

امیری با اشاره به نگارش اولیه‌ این متن اظهار داشت: «ملاقات مرد دوزخی» در تاریخ ۱۴ مهر در تماشاخانه‌ استاد مشایخی در قالب نمایشنامه خوانی به روی صحنه رفت، ولی پس از نمایشنامه خوانی متوجه ایرادات محتوایی و شکلی زیادی شدم که یک بار متن بازنویسی شد و پس از انتخاب بازیگران برای اجرای صحنه ای، باز با توجه به اقتضائات اجرا و بازی ها، برخی از زوائد و پرگویی‌ها اصلاح شد تا اینکه به متن و اجرای حاضر برسیم.

وی در پایان در خصوص آثار مذهبی در سال‌های اخیر عنوان کرد، اثر هنری فارغ از موضوعش باید جذابیت داشته باشد در تئاتر هم اگر جذابیت دراماتیک نباشد هیچ عنصر دیگری چه احساسات مذهبی و چه عناصر دیگر نمی‌تواند مزیتی محسوب شود. متاسفانه در ده سال گذشته تئاتر مذهبی ذائقه‌  مخاطب را از هر گونه خلاقیتی بی نیاز کرده است و‌ این امر باعث شده دودش به چشم هنر مذهبی و دینی برود و در نهایت به ریزش مخاطب این عرصه منجر می شود در سال‌های اخیر برخی از فعالان این عرصه به جای ایجاد جذابیت‌های هنری در نمایش‌های دارای تم مذهبی به سراغ استفاده از بازیگران چهره و سلبریتی‌ها رفتند که این امر هم کمکی به قضیه نمی‌کند و بی شک در سال‌های آینده این حربه نیز بی تاثیر خواهد شد اما گویا نهاد‌های مسئول در حوزه‌ تئاتر دینی تمایل زیادی به این دسته آثار داشته و بیشتر از این دست آثار ضعیف حمایت می‌کنند.

گفتنی است؛ نمایش «ملاقات مرد دوزخی» به نویسندگی و کارگردانی امیر امیری از ۲ تا ۱۷ آبان هرشب ساعت ۱۸:۳۰ در تماشاخانه سرو اجرا می‌شود.

در این نمایش گووان مهر اسماعیل‌پور، سید سامان جعفری، پوریا فرجی، محمدرضا عزیزی، مهشاد بهبودی، فریاد جودی، مریم احمدی، سوسن بخشی، پریسا سیاوشی، زهرا بهاری، بهار سیدنا در این تئاتر ایفای نقش می‌کنند.

انتهای پیام/

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: تئاتر عاشورا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۳۰۶۳۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«شهر آفتاب مهتاب» اتفاقی آوانگارد در تئاتر دهه ۴۰

به گزارش خبرگزاری مهر، نهمین برنامه از سلسله جلسات نمایش فیلم تئاترهای شاخص با همکاری مشترک انجمن صنفی منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران خانه تئاتر و سینماتک خانه هنرمندان ایران، چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳، به نمایش فیلم تئاتر «شهر آفتاب مهتاب» به نویسندگی علی حاتمی و کارگردانی عباس جوانمرد (محصول ۱۳۴۵) اختصاص داشت.

پس از نمایش این فیلم تئاتر، نشست نقد و بررسی آن با حضور عباس غفاری (میزبان) و سیدمحسن حسن‌زاده (منتقد تئاتر) برگزار شد.

عباس غفاری در این برنامه گفت: این نمایش جز اولین تجربیات علی حاتمی در ادبیات فارسی و شعر کهن است. او در ادامه نیز در آثار دیگر چنین تلاشی را پی می‌گیرد و آثار مهمی را خلق می‌کند. «شهر آفتاب مهتاب» از جمله آثاری است که فقط برای ضبط تلویزیونی آماده شده و روی صحنه نرفته است.

سیدمحسن حسن‌زاده در ادامه این برنامه گفت: اگر بخواهیم درباره این نمایش صحبت کنیم باید در ۲ سطر بگویم که این اثر اتفاق بزرگ و سترگی در تاریخ نمایش ما است. زیرا پیشنهاد جدیدی در متن و کار گروهی در آن اتفاق می‌افتاد. البته اگر بخواهیم تنها با دیدن این نمایش، گروه هنر ملی را قضاوت کنیم، کم لطفی کرده‌ایم. زیرا این اثر تنها یکی از تجربیات گروه هنر ملی و از پیشنهادات آقای جوانمرد در آن زمان بوده است. در حقیقت پیشینه تشکیل گروه هنر ملی که به میانه دهه سی بر می‌گردد، اهمیت بیشتری دارد. زیرا اگر به این اتفاق از منظر تاریخی نگاه کنیم، باید بگوییم آنها در آن زمان پیشنهاد جدید، بدیع و حتی آوانگاردی را اراdه کرده‌اند و از همین رو باید مورد توجه قرار گیرند.

وی افزود: لازم است بگویم که شرایط هنرهای نمایشی ما تا پیش از سال ۳۲، خیلی نمود و گستردگی نداشته است. به هر حال همه این شکل از فعالیت‌ها در خیابان لاله‌زار و در تئاتر فردوسی، تئاتر دهقان و تماشاخانه‌های کوچکی چون تئاتر نصر با متون غربی و ترجمه شده‌ای که معمولا خود مرحوم نوشین (به عنوان چهره شاخص آن عصر که تئاتر فردوسی را پایه‌گذاری می‌کند)، آنها را آماده می‌کرده، جریان داشته است. بنابراین تمام آنچه که از آن زمان به ما ارث رسیده است، متون غربی ترجمه شده‌ای است که پیشنهاد اجرایی به آن صورت نداشته است. شاید بتوان گفت که متون ادبی هستند که انگار برای اجرا رفتن ترجمه نشده‌اند. آقای جوانمرد در مصاحبه‌ای می‌گوید: «نوشین خودش واژه‌ها را کمی صیقل می‌داد و باتوجه به تجربه و آگاهی که داشت آماده می‌کرد که در زبان بازیگر بگردد تا بتواند واژگان را به صورتی ادا کند که آن طمطراق و عصا قورت داده‌گی که آن زمان روی صحنه در بازی بازیگران نمود داشته، کمتر شود. البته او نیز به اینکه متون غربی مرجع اصلی فعالیت هنرهای نمایشی ماست، اعتقاد داشته است.» با این همه این اتفاق تا بعد از کودتای ۲۸ مرداد ادامه پیدا می‌کند.

این منتقد تئاتر در ادامه بیان کرد: بعد از کودتای ۲۸ مرداد با آتش کشیدن تئاتر سعدی و تعطیلی کلی هنرهای نمایشی در آن مقطع زمانی، جمع کوچکی به صورت اتفاقی در منزل شاهین سرکیسیان جمع می‌شوند. اکثر این افراد در آن زمان هنرجویان هنرستان هنرپیشگی بودند که از بد اتفاق به کودتای ۲۸ مرداد برخورد کرده و تمام آموخته‌های آن‌ها بی‌ثمر و بی‌نتیجه مانده بود. در حالی که عطش کار کردن و تجربه کردن را داشتند. عباس جوانمرد، علی نصیریان، فهیمه راستکار، جمشید لایق، اسماعیل داورفر، خجسته کیا تعدادی از افراد حاضر در آن جمع بودند. وقتی امروز ما به تجربیات و اتفاقاتی که در آن منزل از سر گذرانده می‌شود، نگاه می‌کنیم، می‌توانیم بگوییم که آنجا یکی از جایگاه‌ها و پایگاه‌هایی است که بسیار در تاریخ هنرهای نمایشی ما اثرگذار است. زیرا از دل آن پیشنهادهایی بیرون آمده و اجرایی می‌شود که بعدها مشخصا می‌تواند اثرگذار باشد و جریانی را در هنر تئاتر ایجاد کند.

حسن‌زاده در ادامه گفت: آنچه که از عباس جوانمرد نقل می‌شود و ما به استناد آن می‌توانیم به واژگانی چون تئاتر مردمی و ملی برسیم؛ سال‌هاست بر سر زبان‌ها بوده و از سوی دولت‌های مختلف با آن بازی می‌شود تا به تعریفی برسند ولی اساسا شاید رسیدن به یک تعریف بزرگ‌ترین اشتباهی است که در این زمینه در حال رخ دادن است. در واقع این واژگان ماحصل تلاشی است که در این چند سال در منزل شاهین سرکیسیان اتفاق می‌افتد. البته شاهین سرکیسیان هم بسیار به متون غربی اعتقاد داشته است و از همین رو شروع به کار کردن این متون می‌کند اما آنها جایی برای اراdه آنچه که تجربه کرده‌اندT ندارند. بنابراین همان منزل کوچکی را که در خیابان رشت با مادر خود زندگی می‌کند، تبدیل به محفل تمرین، گعده و گفت‌وگو و صحبت می‌کند. اما این تجربیات بی‌نتیجه بوده و به صحنه ختم نمی‌شود.

وی ادامه داد: عباس جوانمرد، به این پیشنهاد فکر کرده و به سراغ یکی از متون هدایت می‌رود و متن داستان «درد و دل‌های آ میز یدالله» را تبدیل به نمایشنامه «محلل» کرده و آن را با علی نصیریان شروع به تمرین می‌کنند. در حقیقت در آنجا این تلنگر که ما در متن نمایشی به زبان جدیدی برسیم که بتواند با گستره بیشتری از مردم عادی ارتباط برقرار کند، زده می‌شود. بنابراین تلاش برای رسیدن به این زبان در مقابل زبان ترجمه‌ای که در آن زمان وجود داشته، نقطه‌ای می‌شود که تحول اولیه را ایجاد می‌کند.

وی افزود: عباس جوانمرد می‌گوید که برای رسیدن به این زبان و در حین تمرین‌ها، با علی نصیریان به مناطق جنوب شهر می‌رفتند تا ببینند که مردم عادی چطور صحبت می‌کنند و متوجه شوند که چطور می‌شود آنها را به کلام نمایشی یا دیالوگ درآورد. در نهایت فرجام این اتفاق تبدیل به اجرایی می‌شود که به دعوت مرحوم خانلری در دانشگاه تهران روی صحنه می‌آید. جوانمرد می‌گوید وقتی اجرا تمام شد، کل سالن فردوسی دانشگاه تهران در حیرت فرو رفته بود. چون آن مراسم مربوط به بزرگداشت صادق هدایت بود و قسمتی از آن به اجرای متن «محلل» اختصاص داشت. جوانمرد می‌گوید بعد از این سکوت، وقتی نور روی ما آمد، تماشاگران بدون درنگ ایستادند و شروع به تشویق ما کردند. حتی آقای سرکیسیان هم بعد از دیدن این تشویق باور کرد که ما می‌توانیم به سراغ زبان و کاراکترهای دیگری در متون نمایشی خود برویم.

این منتقد تئاتر در پایان صحبت‌هایش بیان کرد: آنها در موقعیتی این کار را انجام می‌دهند که هیچ پیشنهاد جدید و زبان متفاوتی غیر از آن زبان ترجمه‌ای روی صحنه نرفته بوده است. به این ترتیب روشنفکران آن زمان ناگهان با شکل تازه‌ای از اجرا و زبان مواجه می‌شوند. در واقع این نقطه شروعی بوده است که علی نصیریان و عباس جوانمرد تصمیم می‌گیرند تا فاز خود را از گروهی که سرکیسیان دور خود جمع کرده بود، جدا کنند و روی نمایش‌هایی کار کنند که قرار است تصویری از جامعه و مردمان خودشان ارایه دهد. این جسارت در آن مقطع زمانی به قدری اهمیت داشته است که باید بگویم شاید همین اتفاق سبب شده تا ما به مرور زمان با نمایشنامه‌نویسان و گروه‌هایی مواجه شویم که از دل این تجربه اعتقاد پیدا کردند که می‌شود اتفاق دیگری را رقم زد.

کد خبر 6095470